Binnenlandse en buitenlandse politiek worden vaak als gescheiden werelden voorgesteld. In werkelijkheid zijn ze onlosmakelijk met elkaar verbonden. Geopolitiek vormt de rode draad die beide domeinen doordringt. Besluiten over economie, veiligheid of cultuur binnen de landsgrenzen staan nooit op zichzelf, maar ze zijn ingebed in mondiale machtsverhoudingen. Omgekeerd hebben ontwikkelingen op het wereldtoneel directe implicaties voor de binnenlandse orde. Een geopolitieke bril laat zien dat wat ‘thuis’ gebeurt en wat zich ‘in de wereld’ afspeelt, onlosmakelijk met elkaar verweven zijn.

De schaduw van Ḫattuša — over syncretisme en identitaire erosie in Europa

Het West-Europese nationalisme is ten dode opgeschreven. Ooit was nationale trots de motor van politiek en samenleving, vandaag resten vooral ceremoniële flarden. We zien onder meer vlagvertoon bij sportevenementen, traditionele klederdracht in folkloristische stoeten, en een jaarlijks volkslied bij een nationale feestdag. Echte politieke slagkracht put de natie echter niet langer uit deze symbolen. Dat is geen toeval: de alomtegenwoordige verspreiding van het liberale gedachtengoed heeft de basis onder het wij-gevoel weggeslagen. Liberalisme plaatst het individu immers boven het collectief, waardoor nationalisme – de idee van een bindende volksgemeenschap – verschrompeld is tot louter cultuurhistorisch curiosum. In het publieke domein van West-Europa worden religie en natie weggeduwd onder het mom van neutraliteit en vooruitgang. Wat overblijft is een ideologische monocultuur waarin alleen het liberale individu nog telt. Nationalisme overleeft hooguit folkloristisch, als een kostuum dat men bij bijzondere gelegenheden aantrekt, maar verder zonder bezielende kracht.

Inleiding

In september 2024 organiseerde Feniks Vlaanderen een gespreksavond met professor Mattias Desmet en professor Tijl De Bie, beiden verbonden aan de Universiteit Gent. Wat bedoeld was als een open academisch debat over de staat van de democratie, leidde tot een opmerkelijk artikel in Humo, waarin Feniks werd weggezet als een “extreemrechtse organisatie met connecties naar Rusland”. Deze zware aantijgingen werden gepubliceerd zonder dat Feniks vooraf op de hoogte was gebracht van de beschuldigingen, laat staan dat er een wederwoord werd gevraagd. Deze week oordeelde de Raad voor de Journalistiek dat Humo hierin de journalistieke code heeft geschonden – een oordeel dat zowel belangrijk als zorgwekken is.

Volodymyr Zelensky, in een van zijn door cocaïne ingegeven tirades, beweerde onlangs dat de kans op een "Russische invasie in Europa" 100% is. EU-oorlogshaviken en de NAVO sprongen op de kar alsof het weer 2022 was, en hekelden de absolute zekerheid waarmee de Aziatische hordes Europa zouden overspoelen nu Uncle Sam ons in de steek heeft gelaten.